MONKEYPOX N WHME we SIZI WORAŞMAK ÜÇIN

ABŞ-dan Awstraliýa, Fransiýa we Angliýa çenli ýurtlarda maýmynlaryň tapylmagy bilen, ýagdaýa we aladanyň sebäbine göz aýlaýarys.

Maýmynlar näme?
Maýmynlar, adatça merkezi we günbatar Afrikada duş gelýän wirus ýokançlygydyr.Adatça kiçi toparlar ýa-da izolirlenen ýokanç keseller, beýleki ýurtlarda, şol sanda Angliýada, ilkinji gezek 2018-nji ýylda Nigeriýada wirus ýokaşandyr öýdülýän şahsyýetde hasaba alynýar.

Maýmynlaryň iki görnüşi bar, has ýumşak günbatar Afrika ştaty we has agyr merkezi Afrika ýa-da Kongo ştaty.Häzirki halkara wirusy günbatar Afrikanyň dartgynlylygyna meňzeýär, emma ähli ýurtlar beýle maglumatlary ýaýratmady.

Angliýanyň Saglygy goraýyş gullugynyň habaryna görä, maýmyn keseliniň irki alamatlaryna gyzzyrma, kelle agyry, myşsa agyrylary, limfa düwünleri we sowuklamalar, şeýle hem tükenmek ýaly beýleki aýratynlyklar degişlidir.

UKHSA: "Düwürtik döräp, köplenç ýüzden başlap, bedeniň beýleki ýerlerine, şol sanda jyns agzalaryna hem ýaýrap biler" -diýdi."Düwürtik üýtgeýär we dürli etaplardan geçýär we soňundan ýykylan gabyny emele getirmezden ozal towuk ýa-da sifilis ýaly bolup biler."

Näsaglaryň köpüsi birnäçe hepdäniň içinde maýmyn keselinden gutulýar.

Ol nähili ýaýrady?
Maýmynlar adamlaryň arasynda aňsat ýaýramaýar we ýakyn aragatnaşyk talap edýär.ABŞ-nyň Kesellere gözegçilik we öňüni alyş merkezleriniň habaryna görä, adamdan adama ýokaşmagy, esasan, uly dem alyş damjalary arkaly ýüze çykýar.

CDC: "Dem alyş damjalary köplenç birnäçe futdan köp syýahat edip bilmeýär, şonuň üçin uzak wagtlap ýüzbe-ýüz aragatnaşyk gerek" diýýär."Adamdan adama ýokaşmagyň beýleki usullary, beden suwuklyklary ýa-da lezýon materiallary bilen göni aragatnaşyk, hapalanan eşikler ýa-da ýorgan-düşek ýaly lezýon materiallary bilen gytaklaýyn aragatnaşyk."

Soňky wakalar nireden tapyldy?
Maýmyn keseli soňky hepdelerde Angliýa, Ispaniýa, Portugaliýa, Fransiýa, Germaniýa, Italiýa, ABŞ, Kanada, Gollandiýa, Şwesiýa, Ysraýyl we Awstraliýa ýaly endemiki däl azyndan 12 ýurtda tassyklandy.

Käbir hadysalar ýaňy-ýakynda Afrika syýahat eden adamlarda tapylan bolsa, beýlekiler beýle bolmady: şu güne çenli Awstraliýada geçirilen iki hadysanyň biri ýaňy Europeewropadan gaýdyp gelen bir adamda, beýlekisi ýaňy-ýakynda bolan adamda. Angliýa.ABŞ-da bir waka ýaňy-ýakynda Kanada giden bir adama meňzeýär.

Angliýa hem jemgyýetde ýaýramagynyň alamatlary bilen maýmyn keselini başdan geçirýär.Şu wagta çenli 20 kesel tassyklandy, ilkinji gezek 7-nji maýda Nigeriýa giden hassada habar berildi.

Bu hadysalaryň hemmesi baglanyşykly däl ýaly bolup, käbirlerine özüni geý ýa-da biseksual diýip tanadan erkeklerde ýa-da erkekler bilen jyns gatnaşykda bolan erkeklerde diagnoz goýuldy.

Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy sişenbe güni Europeanewropanyň saglyk işgärleri bilen işleşýändigini aýtdy.

Bu maýmyn jyns taýdan ýokaşýandygyny aňladýarmy?
Sauthempton uniwersitetiniň global saglyk boýunça uly ylmy işgäri doktor Maýkl Head soňky ýagdaýlaryň jynsy gatnaşyklar dokumentleşdirilendigine garamazdan maýmynlaryň ilkinji gezek ýaýramagynyň mümkindigini aýdýar, ýöne bu tassyklanmady we islendik ýagdaýda-da ähtimal möhüm bolan ýakyn aragatnaşyk.

"WIÇ ýaly jyns ýollary arkaly geçýän wirusdygyny görkezýän subutnama ýok" -diýdi."Bu ýerde jynsy ýa-da ýakyn işjeňlikdäki ýakyn aragatnaşyk, şol sanda deri bilen uzak wagtlap aragatnaşyk saklamak, geçiş döwründe esasy faktor bolup biler."

UKHSA geý we biseksual erkeklere, şeýle hem erkekler bilen jyns gatnaşykda bolan erkekleriň beýleki jemgyýetlerine, bedeniniň islendik böleginde, hususan-da jyns agzalarynda adaty bolmadyk dökülmeleri ýa-da zeperlenmeleri gözlemegi maslahat berýär.UKHSA: "Maýmyn zäherine ýokaşyp biljekdigi barada alada bildirýänlere, saparlaryndan öň klinikalar bilen habarlaşmak maslahat berilýär" -diýdi.

Biz nähili alada etmeli?
Günbatar Afrikanyň maýmyn görnüşi ştammy, köplenç köp adam üçin ýeňil ýokançlykdyr, ýöne ýokaşanlaryň we olaryň aragatnaşyklarynyň kesgitlenmegi möhümdir.Wirus, ejiz immun ulgamlary bolan ýa-da göwreli adamlar ýaly ejiz adamlaryň arasynda has köp alada döredýär.Hünärmenler sanlaryň köpelmeginiň we jemgyýetiň ýaýramagynyň subutnamalarynyň aladalandyryjydygyny, saglyk toparlary bilen aragatnaşyk gözlegleriniň dowam etmegi bilen has köp hadysanyň garaşylýandygyny aýdýarlar.Şeýle-de bolsa, gaty uly wiruslaryň bolmagy gaty ähtimal.Headakyn aragatnaşyklara sanjym etmegiň “halka sanjym” çemeleşmesiniň bir bölegi hökmünde ulanylyp bilinjekdigini aýtdy.

Geçen anna güni Angliýanyň ýokaşan baglanyşykly, ýöne has agyr wirus bolan çüýşe garşy sanjym üpjünçiligini güýçlendirendigi ýüze çykdy.Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň habaryna görä, “maýmyn keseliniň öňüni almakda 85% töweregi täsirli birnäçe synlaýyş gözlegleriniň netijesinde çüýşe garşy sanjym görkezildi".Gab, keseliň agyrlygyny azaltmaga hem kömek edip biler.

Sanjym Angliýada käbir saglygy goraýyş işgärlerini goşmak bilen tassyklanan ýagdaýlaryň ýokary töwekgelçilikli aragatnaşyklaryna eýýäm teklip edildi, ýöne näçesiniň sanjym edilendigi belli däl.

UKHSA-nyň metbugat sekretary: "Waksina talap edenlere teklip edildi" -diýdi.

Ispaniýa sanjymyň üpjünçiligini satyn aljak bolýandygy barada myş-myşlar ýaýrady, ABŞ ýaly beýleki ýurtlaryňam ätiýaçlyklary bar.